Actueel

Onlangs vond de uitwedstrijd van het Nederlandse elftal tegen Letland plaats in het Daugava Stadion in Riga. Wie tijdens de wedstrijd goed naar de passes over de grond keek, zag dat de bal met enige regelmaat licht stuiterend bij een medespeler kwam. Door de vele hobbeltjes en kuiltjes in het veld kwam de bal bovendien ook vaak niet bij medespelers. Het ligt natuurlijk voor de hand om het knollenveld de schuld te geven van de minder secure passes. Maar deze omstandigheden waren voor beide teams identiek, dus om dat als argument aan te dragen zou flauw zijn.

Louis van Gaal heeft in de voorbereiding gedaan wat hij kon doen om de spelers alvast te laten wennen aan de unieke omstandigheden in en rondom dit niet zo ideale voetbalveld. Hij organiseerde expres de laatste training ’s avonds juist in ditzelfde stadion, om de spelers alvast te laten wennen aan de plek waar de wedstrijd 24 uur later ‘voor het echie’ gespeeld ging worden. Ze merkten op die manier aan den lijve wat het effect was van het typische kunstlicht, van de bijzondere entourage – grote delen van het veld zijn niet omgeven met tribunes, waardoor het geheel meer de uitstraling heeft van een trainingsfaciliteit dan van een nationaal stadion – en daarnaast dus ook wat voor impact de onregelmatige grasmat had op hun spel. De vertaling naar organisaties is snel gemaakt: zorg dat je als leider de echte omstandigheden leert kennen waarin je mensen hun werk dienen te doen en je leiderschap is al begonnen. Zorg dat mensen zelf al zo vroeg mogelijk met de relevante context in aanraking worden gebracht, waaronder ze hun prestaties moeten leveren en het vergroot het aanpassingsvermogen van het team op de momenten dat het er werkelijk toe doet. Ervaring opdoen hoeft geen jaren te kosten, ervaring opdoen kun je afdwingen door mensen bewust in die omgeving te brengen waarvan je wilt dat ze die aan den lijve ondervinden. En dat weten is een kwestie van … ervaring.

Wat ik me afvroeg is: kun je als speler ook te veel gewend raken aan ideale grasmatten? Veel van de voetbalvelden van topclubs liggen er in hun luxe stadions immers bij als één grote green van een professionele golfbaan. De beste golfer is niet degene die zonder tegenwind een hole-in-one kan scoren, maar degene die daarbij gelijktijdig rekening weet te houden met de wind, met het type ondergrond, de nattigheid van het gras en het hoogteverloop van de green. Van golf weer terug naar het voetbal: zou je om een completere speler te worden niet ook juist dit soort knollenvelden moeten integreren in je trainingen? Wie regelmatig op onregelmatige ondergronden speelt, ontwikkelt waarschijnlijk gedurende deze trainingen een betere oog-voet-coördinatie. Je spelers leren dan hun voeten en benen vanzelf net iets anders neer te zetten, waardoor ze de kans vergroten dat de bal nog controleerbaar blijft: ook als deze op het laatst een stukje links of rechts weg stuitert of omhoogschiet.

Deze niet-ideale grasmat doet me denken aan een high tech opnamestudio, waar een vriend van mij een paar decennia geleden eens een c.d. – we hebben het over een ander tijdperk – opnam. Naast alle superdeluxe speakeropstellingen stonden in de control room ook twee ouderwetse, simpele hifi-apparaten: een radiowekker en een heel eenvoudige ghettoblaster met zo’n beperkt formaat dat hij enkel op een jongenskamer van een zesjarige indruk zou hebben gemaakt op diens leeftijdsgenootjes.

De opnametechnicus legde me uit dat hij de semi-definitieve audiomix altijd ook nog eerst afspeelde via de speakers van deze radiowekker en ghettoblaster voordat hij de definitieve master maakte. Want daar waar de geluidsmix via de dure studio-apparatuur altijd piekfijn klonk, kon blijken dat via de simpele speakertjes ineens de bastoon geheel en al wegviel, dat er veel te veel midden hoorbaar bleek of dat de hoge tonen te schel in het totaal weerschalde.

De werkelijke test of een geluidsmix goed in evenwicht is, vindt dus plaats door deze af te spelen op een goedkope radio. De werkelijke test voor voetballers, is niet of ze een goede pass kunnen geven op de perfecte grasmat van Real Madrids Bernabéu of Arsenals Emirates Stadium, maar of ze dat ook kunnen op een knollenveld.

Onder de minst ideale omstandigheden worden de beste spelers geboren. De mooiste champignons ontstaan op de ergste mesthopen. In de grootste chaos staan de krachtigste leiders op. Leve de knollenvelden.


Guido van de Wiel (Wheel Productions) is organisatiepsycholoog, (schrijf)coach en ghostwriter. Hij is onder meer verbonden aan Verdraaide organisaties en de Veranderbrigade. Onlangs verscheen bij Kloosterhof zijn nieuwste boek Van meetbaar naar merkbaar, van duurzaam naar dierbaar. Eerder schreef hij boeken zoals Durf het verschil te maken (i.s.m. Merlijn Ballieux), Organiseren met toekomst en Innoveerkracht. www.wheelproductions.nl