INHOUD THEMA ‘KUNST’ (juni 2018)

• De kunst van leren, leren van kunst, Olivia Kramers & Cristel van de Ven
• De sterke arm is een mens, Jan Nap
• Kunnen dokters en designers van elkaar leren? Willem-Jan Renger & Gjilke Keuning
• Creativiteit in organisaties is onmisbaar, Esther Jousma
• Al doende met kunst je weg vinden, Elselien Smit
• Trainerstool: Toegepaste kunst van de trainingsacteur, Peter Timmers
• Kunst en de kracht van mensen – Interview met Isil Vos en Godelieve Spaas, Cristel van de Ven & Jan Arnoud Ruiter
• Waarom leiderschap verbeeldingskracht vraagt, Jan Kloeze

WETENSCHAP

• Leren in verandering – Interview met prof. dr. Manon Ruijters, Els Oosthoek
• Waardevolle flauwekul, Maurice van Dinther & Wendeline Thole
• Kunst werkt, Walter Supèr & Aukje Nauta
• Het brein en de kunsten – Interview met Dick Swaab, Ria van Dinteren
• Promotie: Waarom het voor vrouwen moeilijker is om als authentieke, effectieve leiders te worden gezien, Jasmien Khattab
• Promotie: Ervaringen in de vroege jeugd van invloed op loopbaanontwikkeling, Monique Leenders

VARIA

• Compassie mag je niet onderschatten, Robert Bridgeman
• Leren en ontwikkelen gaat de hele organisatie aan – Interview met Yardena Shitrit, concerndirecteur Personeel & Organisatie gemeente Amsterdam, Ria van Dinteren & Tineke van Kooten
• Media: Get Inspired!
• Ken jij de regel van Benedictus? Wouter Willemsen
• Column: Wanneer ik al weet wat het gaat worden…Eric Koenen

Kunst met een K
Het is 1980 en ik sta voor een schoolbord met daarop een tekening. Het is mijn derde poging om te slagen voor het onderdeel bordtekenen; een onmisbare vaardigheid als je docent wilde worden. Behalve tekenen moesten we ook kunnen musiceren, theater maken en sporten. Pas later ben ik me gaan realiseren dat ik een unieke schoolopleiding volgde waarin het niet alleen ging om cognitieve kennis, maar waarin werken met de handen en het hart net zo belangrijk waren.

De laatste jaren zien we in organisaties, na een enorme nadruk op cijfers en presteren, een hernieuwde belangstelling voor kunst. Kunst in de brede zin van het woord. Als middel om op ideeën te komen, het vakmanschap te eren en als onlosmakelijk onderdeel bij het leren. Dat kan in allerlei vormen. Van het maken van een kunstwerk tot het verbeelden van organisatieveranderingen met kunst. Of door het maken van een fantastisch gedicht.

Inmiddels weten we ook dat kunst in onze hersenen een emotionele reactie oproept; een belangrijk onderscheid met het effect van beleidsnota’s op onze hersenen. En mede daardoor een enorme toevoeging in het leren. En eigenlijk wist ik dat wel.

Nog flink onbewust bekwaam ben ik in de jaren tachtig afgestudeerd met een onderzoek naar het werken met kinderen aan een musical. De kinderen deden alles zelf, van verhaallijnen tot decors, muziek maken en zingen. En dat allemaal op basis van improvisatietheater. Een jaar lang zijn we als drie enthousiaste studenten met dertig basisschoolleerlingen aan de slag geweest. Alle leerdoelen stopten we erin, van geschiedenis tot sociale weerbaarheid. Uiteindelijk zijn we erop afgestudeerd, met als mooiste resultaat de ontwikkeling van onze hoofdrolspeler. Hij had de hoofdrol gekregen omdat hij stotterde, dat vonden we met zijn allen heel deftig. Toen er na driekwart jaar oefenen opgetreden moest worden, was zijn zelfvertrouwen zo toegenomen dat hij niet meer stotterde. Een mooie toepassing van kunst bij leren. Hoezo niet leerzaam, zo’n musical maken?

In dit nummer staat een verscheidenheid aan werkvormen, ideeën en opvattingen over kunst en leren centraal. Toen we ermee begonnen dachten we dat er niet genoeg kopij zou zijn om een interessante uitgave te maken. Het tegendeel is waar. We kwamen steeds meer verbindingen tegen tussen kunst en leren. En door mijn trip langs memory lane kwam ik erachter dat kunst en leren ook voor mij al heel lang bij elkaar horen. Alleen dat tekenen, dat is het enige vak waar ik niet voor geslaagd ben op de toenmalige lerarenopleiding. Helaas…

Ik wens je veel kunstzinnige inspiratie toe bij het lezen van dit nummer.