De Franse auteur Georges Perec stierf in 1982 aan longkanker. In het boek La disparition dat hij zo’n 14 jaar eerder schreef, komt een passage voor waarin het lijkt of Perec zijn ziekte en het verloop van zijn ziekteproces al voorspelde. In mijn vertaling uit 2008 is te lezen:
Maar altijd drukt d’r wat zwaars op zijn borst, alsof zijn ribpartij dichtknijpt, ’n vinnig soort pijn ontstaat in zijn rug, waarbij ’t lijkt of ’n boa constrictor zich strak om zijn torso draait, alsof ’n python zich in ’n wurghouding rond zijn rug draait. Hij hoort plots dat zijn ruggraat kapotgaat, rib na rib knapt in zijn borstkas; ’n bot kraakt na. Dan blijft ’t stil. Daarna vat hij ’t: hij gaat dood. Hulp blijft uit. Hij kan zijn argwaan maar lastig kwijt. Nada, nobody, niks zal ’m in zijn doodsuur bijstaan.
Behalve dat deze tekst geen enkele keer de klinker e bevat, is de tekst bovenal een wonderlijke prelude op wat hem zelf zo’n anderhalf decennium later zal overkomen. En er zijn door de geschiedenis heen meer voorbeelden aan te wijzen van auteurs en artiesten die in hun werk hun eigen dood voorspellen. Zo is er in het geval van acteur Heath Ledger de morbide vooruitwijzing naar zijn dood met de woorden “Bye Bye”. Hij schrijft deze woorden in hanenpoten op de laatste pagina van zijn dagboek; dit vrijwel direct nadat hij zijn draaidagen heeft afgerond als het personage de Joker in de film The Dark Knight. Snel daarna stierf hij aan een overdosis medicijnen, nog voordat de film uitkwam. Of Sylvia Plath die met het dichtwerk Lady Lazarus al thema’s als zelfdestructie en psychisch isolement verkende en een paar jaar later door suïcide om het leven kwam.
Wat te denken van de beroemde Amerikaanse schrijver Mark Twain: hij werd eind november 1835 in Florida geboren onder het gesternte van de komeet Halley die op dat moment zichtbaar was vanaf de aarde. Hij beweerde gedurende zijn leven meermalen dat hij zou sterven wanneer de komeet van Halley opnieuw zichtbaar zou zijn. En hij kreeg gelijk: hij stierf namelijk in april 1910, exact een dag nadat komeet Halley opnieuw, na ruim 74 jaar, weer zichtbaar was vanaf de aarde.
Dan het bizarre verhaal van bassist Mikey Welsh die onder meer deel uitmaakte van de band Weezer. De muziek eenmaal de rug toegekeerd en als kunstenaar actief tweette hij op 26 september 2011: “dreamt i died in chicago next weekend (heart attack in my sleep). need to write my will today.” Minder dan twee weken later werd die nachtmerrie werkelijkheid: Welsh stierf inderdaad aan een hartaanval door een overdosis heroïne. Hij was in Chicago.
Tot slot is er het verhaal van de Nederlandse cabaretier Wim de Bie. Die ondertekende in een sketch uit 1973 al een contract waarin hij akkoord ging om in het jaar 2023 dood te zullen gaan. Opvallend genoeg overleed hij ook precies in dat jaar.
De ingelijste prestatie van elk van deze acteurs en auteurs blijkt een rouwrand te zijn.
Natuurlijk is het een vorm van achteruit redeneren. Bij acteurs die vele scènes hebben gespeeld, of auteurs die vele boeken hebben geschreven, is het logisch dat je ergens een link kunt leggen tussen wat ze schreven of speelden en wat hen uiteindelijk overkwam. Met daarin plaats voor hun werkelijke leven en hun onwerkelijke dood.
Toch ben ik van zins vanaf nu alleen boeken, columns en korte verhalen te gaan schrijven over geluk, over wonderbaarlijke avonturen die allemaal goed aflopen, over utopieën, over hoe goed het gaat met mij, mijn omgeving, over wereldvrede en over gezond ouder worden. Ik vermijd vanaf nu elk verhaal dat ook maar een beetje slecht dreigt te eindigen.
Niks geen horror, black magic, dood en verderf. Voordat je het weet, help ik onbewust mee om die realiteit te creëren. Niks ervan: ik leefde nog lang en gelukkig.
Guido van de Wiel (Wheel Productions) is organisatiepsycholoog, (schrijf)coach en ghostwriter. Hij is onder meer verbonden aan Verdraaide organisaties en de Veranderbrigade. In 2020 verscheen bij Kloosterhof zijn boek Van meetbaar naar merkbaar, van duurzaam naar dierbaar. Eerder schreef hij boeken zoals Durf het verschil te maken (i.s.m. Merlijn Ballieux), Organiseren met toekomst en Innoveerkracht. www.wheelproductions.nl
