Nodig voor de groei van het team
Sinds corona lijkt thuiswerken een verworvenheid: de files vermijden en een betere werk-privébalans en concentratie. Dat is misschien allemaal waar, maar het belang van samen met collega’s op kantoor werken is groter, bepleiten twee onderzoekers. En daar hebben ze goede redenen voor. ‘Thuiswerken is goed voor jou als individu, op kantoor werken is beter voor je collega’s.’
Om het belang van collega’s te begrijpen, maakt organisatiepsycholoog en onderzoeker Kilian Wawoe een vergelijking met een kudde olifanten: een kudde is niet bij elkaar voor het welzijn van het individu, maar voor het beschermen van de kwetsbaren in de groep. Dit geldt ook voor mensen, zegt hij. ‘Kijk naar gezinnen, daar zijn de behoeften duidelijk niet gelijkwaardig. Een kind is afhankelijk van een ouder, maar een volwassene kan prima overleven zonder te zorgen voor een kind. En op latere leeftijd heeft een oudere dat – inmiddels volwassen kind – weer nodig. We hebben elkaar dus nodig om te overleven.’
Trek deze gedachte door naar kantoor en je snapt volgens Wawoe meteen waarom collega’s om je heen zo belangrijk zijn. Het gaat niet om jou als individu, zegt hij, want als je een rapport moet uitwerken ben je waarschijnlijk thuis productiever, maar voor elke andere taak pleit hij voor het beschermen van de ‘kwetsbare’, en dat zijn in een kantooromgeving de mensen die van jou moeten leren – en andersom. ‘De leerervaring van de een botst met de concentratie van de ander.’
Als de ervaren collega thuis blijft zitten, komt de stagiaire minder snel vooruit. ‘Die wil het vak leren en heeft hiervoor collega’s nodig. Als jij lekker thuiswerkt en hierdoor een betere werk-privébalans hebt, is dat jouw individuele geluk, maar het helpt de groei van het team niet.’
Merendeel werkt thuis
De werknemers die liever zonder collega’s thuiswerken, voelen zich autonoom en taakgericht en beoordelen de kwaliteit van het werk hoog. Ze krijgen meer voor elkaar en kunnen goed zelf beslissingen maken. Dit blijkt uit onderzoek van het kenniscentrum Center for People and Buildings, dat samen met de TU Delft en TU Eindhoven de relatie tussen mens, werk en werkomgeving onderzoekt. ‘Mensen die op kantoor werken, beoordelen hun werk ook als ‘goed’, maar die hebben het minder over autonomie. Ze zijn meer gericht op interactie en samenwerken met hun collega’s en hebben meer invloed op het werkproces en besluiten die genomen worden’, zegt Anca Gosselink, onderzoeker en plaatsvervangend directeur van het kenniscentrum.
Het aantal thuiswerkers is sinds corona enorm hard gestegen. In het eerste halfjaar van 2023 werkte maar 6% van de werknemers altijd op kantoor, 94% werkte (vaak) elders. ‘Daar zitten natuurlijk allerlei variaties in, maar 80% van de mensen werkt twee of meer dagen thuis en twee of drie op kantoor.’ Dit zijn de ‘kameeldagen’: de piekdagen op dinsdag en donderdag. ‘Dan moet het gebeuren, dan moeten collega’s interactie met elkaar hebben. Op die dagen kunnen ze – vaak onbewust – van elkaar leren, en dan vinden de belangrijke informele gesprekken plaats.’
Kennis delen
Zonder collega’s werken is volgens Gosselink goed als je expert bent op een onderwerp en je collega’s niet per se nodig hebt. Vooral zestigers werken volgens het onderzoek graag alleen. Daar zitten twee nadelen aan: ‘Je moet beseffen dat je tijdens het werk doorgaat in je eigen denklijn. De drempel om te bellen naar collega’s op kantoor is hoog. Deed je hetzelfde werk met collega’s om je heen, dan hadden die veel eerder in de gaten dat je ergens mee worstelde, of dan word je even onderbroken: he, ik hoor dat je er zo over denkt, maar we zouden toch die kant op gaan? Dat wil niet zeggen dat thuiswerkers slechter werk afleveren, helemaal niet, maar soms kan het eindproduct afwijken van het oorspronkelijke doel omdat je tussendoor niet wordt bijgestuurd.’
Het tweede nadeel van oudere werknemers die niet op kantoor werken, is volgens Gosselink het gebrek aan delen van kennis en expertise. ‘Zij hebben hun collega’s minder vaak nodig en zijn minder samenwerkingsgericht doordat ze vanuit hun eigen perspectief werken, maar dit is een nadeel voor de collega’s die wel naar kantoor komen om te leren en samen te werken.’
‘De stress van een collega moet ook jouw stress zijn’, vult Kilian Wawoe aan. ‘Als jij onderdeel bent van de club, heb je een verantwoordelijkheid voor de ander, en dat mag je wat mij betreft als werkgever afdwingen.’ De vraag moet volgens de onderzoeker niet zijn: wat wil jij als werknemer? Maar: wat is goed voor ons bedrijf en hoe passen jouw wensen hierin. ‘Het collectief is groter dan het individu. Collega’s zijn van elkaar afhankelijk, hebben elkaar nodig.’
Samen creatiever
Daarnaast blijkt uit onderzoek dat je creatiever wordt als je met collega’s in dezelfde ruimte zit. ‘De beste ideeën komen als je niet bezig bent met de taak zelf. Als mensen nadenken, kijken ze even weg, dan worden je gedachte afgeleid van je hoofdgedachte. Mensen die online samenwerken zitten in een hyperfocus op het scherm, ze dwalen daardoor niet snel af en dat zorgt dus voor minder creativiteit.’
Ook is bekend dat als je samen een belevenis deelt, de verbinding tussen collega’s sterker wordt en dat bevordert de werkrelatie. Dat ‘beleven’ gebeurt vaak buiten werktijd; tijdens de vrijdagmiddagborrel – waar je minder snel naartoe gaat als je thuiswerkt – of op events. Wawoe: ‘Als je thuis blijft, ontneem je niet alleen jezelf die kans, maar ook je collega’s.’ (bron: Intermediair)
