Zo maak je een (bedrijfs)training leuk en leerzaam

Actueel

di 17 jan 2023

Stel: je bent een expert in je vak en besluit daar trainingen over te geven. Uitstekend idee, je weet vaak meer dan je denkt en kunt zo naast je baan een zakcentje bijverdienen. Met een aantal eenvoudige tips houd je die training voor iedereen interessant.

Al ruim tien jaar leert Janny van der Laan aspirant-trainers de fijne kneepjes van het vak. ‘Ik zie het om mij heen gebeuren: mensen zijn ergens goed in en worden gevraagd om een training over hun vakgebied te geven. Ze doen oprecht hun best, maar kunnen de groep nauwelijks boeien met hun theoretische kennis’, zegt ze vanuit haar trainersdomein, een blokhut in haar achtertuin.

Spanningsboog van tien minuten
Het gaat vaak mis omdat trainers niet helder hebben wat hun cursisten al weten, ziet Van der Laan, eigenaar van Leer Trainen vanuit je Vak. ‘Een van de belangrijkste stappen voor het geven van een succesvolle training is het formuleren van leerdoelen. Wat weten de deelnemers van je training nu en wat wil je dat ze na afloop begrijpen, weten en kunnen? Het gat daartussen is waar je tijdens je training op focust.’

Of het nou gaat om tunnelwetgeving, elektrische autolaadpalen of leefstijl: beginnende trainers zijn vaak enthousiast over hun vak en zitten vol met kennis die zij allemaal willen overdragen. Maar wie luistert, heeft een spanningsboog van zo’n tien tot twintig minuten, weet Van der Laan. ‘Houd het daarom kort en wissel activiteiten af.

Dat laatste advies klinkt Daniëlle Westerhof, directeur van Nederlands grootste opleider in schrijven, Loo van Eck, als muziek in de oren. ‘Een van onze visies op trainen is: demonstreren, discussiëren, doen’, legt zij uit. ‘Die didactische elementen komen in al onze trainingen terug. Het is een ritme dat heel goed past. Eerst demonstreren we aan een cursist bijvoorbeeld hoe een bepaalde schrijfstijl eruitziet. Vervolgens bespreken we die, door de schrijver te vragen op de stoel van de lezer te gaan zitten. Ten slotte gaan de cursisten ermee oefenen en ervaren ze dat ze het kunnen.’

‘Leer zo min mogelijk’
Geef je een training van een dagdeel, een cursus die pakweg zo’n drie tot drie-en-een-half uur duurt, dan moet je keuzes durven maken, zegt Van der Laan. ‘Je wilt je deelnemers op pad sturen met iets wat ze vervolgens kunnen toepassen. Vaardigheden zijn wat mij betreft dan ook de belangrijkste leerdoelen, naast kennis en inzicht.’

Dat het gruwelijk mis kan gaan als een cursus (bijna) alleen kennis en inzichten biedt, ervoer Van der Laan zelf jaren geleden. Ze deed een EHBO-cursus voor baby’s omdat ze zelf twee jonge kinderen had. ‘Dat bleek een dagvullend programma te zijn over wat er allemaal mis kan gaan. Er zaten wel wát oefeningetjes in, maar na afloop zat mijn hoofd stampvol en was ik mij plots zó bewust van wat er allemaal mis kon gaan dat ik bijna niet naar huis durfde.’

‘Loo van Eck kenmerkt zich doordat we cursisten zo min mogelijk leren’, zegt Westerhof. ‘We kijken vooral naar wat cursisten nog niet weten en maken vervolgens een training op maat, altijd met eigen teksten en casussen.’ Die methode betaalt zich uit. ‘Wij krijgen altijd terug: het was niet saai, het was enerverend.’

Onhaalbare wensen
Om te zorgen dat cursisten met de juiste verwachtingen komen opdagen, adviseert Van der Laan altijd vooraf een korte vragenlijst naar alle cursisten te versturen. De vraag die daarin centraal moet staan: wat hoop je tijdens mijn training te leren? ‘Soms zitten daar onhaalbare wensen tussen. Dan bel ik die persoon altijd op, dat is voor een deelnemer heel fijn.’

Zodra je helder hebt hoe je de training wilt vormgeven, giet je alles in een trainershandleiding. ‘Dat geeft houvast’, stelt Van der Laan. ‘Maak een tijdsplanning voor de dag, een stapsgewijze beschrijving van de oefeningen die je wil doen en de leerdoelen die je daarmee bereikt. Ook de details kun je hierin opnemen, zoals het aanzetten van achtergrondmuziek bij aanvang en de materialen die je nodig hebt. En had ik al gezegd dat een hele training die alleen maar bestaat uit het presenteren van een PowerPoint echt uit den boze is?’

Van der Laan heeft één belangrijke afsluiter: ‘Een training moet leerzaam en vooral ook leuk zijn.’ Dat beaamt de Loo van Eck-directeur: ‘Laat het een onvergetelijke leerervaring zijn waarbij de cursist op het puntje van zijn of haar stoel zit.’ (bron: Intermediair)